Πίτσα, ένα από τα πιο αγαπημένα γεύματα μικρών και μεγάλων σε όλον τον κόσμο.
Είναι ένα γεύμα το οποίο ταιριάζει σε όλες τις χαλαρές κοινωνικές συναναστροφές. Πόσοι από
εμάς δεν την έχουμε συνδυάσει με μία ταινία, με καλή παρέα, σε γενέθλια; Ταυτόχρονα όμως
είναι ένα γεύμα το οποίο ενώ είναι τόσο επιθυμητό, μπορεί να φέρει σε δύσκολη θέση κόσμο
που βρίσκεται σε διατροφή ή έχει προβλήματα υγείας τα οποία το καθιστούν απαγορευτικό. Τι
γίνεται σε αυτές τις περιπτώσεις;
Για να προσεγγιστεί σωστά το θέμα, πρέπει να αναλύσουμε τι είναι η πίτσα. Όπως είναι γνωστό, η πίτσα αποτελείται από μαγειρεμένη ζύμη, στην οποία έχουν προστεθεί διάφορα μείγματα λαχανικών, τυριών και αλλαντικών. Οπότε, ανάλογα με την πάθηση, αυτό που ρυθμίζεται είναι το μείγμα το ζυμαριού και στην συνέχεια η γέμιση που προστίθεται από πάνω.
Μερικές κατηγορίες ατόμων που έρχονται σε δύσκολη θέση όταν τους σερβιριστεί μία πίτσα είναι αυτά που βρίσκονται σε πρόγραμμα απώλειας βάρους, οι διαβητικοί, οι υπερτασικοί, τα άτομα με καρδιαγγειακές παθήσεις, τα άτομα με κοιλιοκάκη κ.α. Παρακάτω θα αναφερθούν μερικές προσεγγίσεις τόσο σε επίπεδο εστιατορίου, όσο και σε επίπεδου σπιτιού ώστε να ξεπεραστεί το πρόβλημα και να μπορέσουν και αυτά τα άτομα να απολαύσουν την αγαπημένη τους πίτσα.
ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ
Πριν αναλυθεί η διατροφική προσέγγιση καλό είναι να αναφερθούν μερικά ιστορικά στοιχεία. Φαγητά παρόμοια με την πίτσα καταγράφονται από την νεολιθική περίοδο. Οι αρχαίοι Έλληνες συμπλήρωναν τον ψωμί τους με λάδι, βότανα όπως το κρεμμύδι και το σκόρδο, τυρί. Η πίτσα που πλησιάζει την μορφή που είναι γνωστή σήμερα δημιουργήθηκε στην Νάπολη 18 ο -19 ο αι. Το ζυμάρι της Ιταλικής πίτσας είναι λεπτό και τα συστατικά της γέμισης αρκετά λιτά. Το παχύ ζυμάρι και η πλούσια σε λιπαρά γέμιση προέρχονται από την Αμερική και τον Καναδά.
Η αυθεντική Ιταλική πίτσα, όπως αναφέρθηκε, έχει λεπτό ζυμάρι, σάλτσα ντομάτας, τοπική μοτσαρέλλα. Άλλες αυθεντικές ιταλικές συνταγές περιέχουν ζαμπόν, μανιτάρια, αγκινάρα κλπ. Άλλα τυριά που έχουν προστεθεί είναι το προβολόνε, το πεκορίνο, η ρικότα. Οι Αμερικάνικες προσεγγίσεις είναι αρκετά πιο θερμιδογόνες και παχυντικές. Τα συστατικά της γέμισης περιέχουν επιπλέον συστατικά όπως το μπέικον, τα λουκάνικα και το κοτόπουλο.
ΘΡΕΠΤΙΚΗ ΑΞΙΑ - ΘΕΜΑΤΑ ΥΓΕΙΑΣ
Η θρεπτικά αξία της πίτσας ποικίλει ανάλογα με το ζυμάρι, τα συστατικά που προστίθενται, την μέθοδο μαγειρέματος, το μέγεθος του κομματιού της πίτσας. Ο πίνακας δείχνει τα συστατικά ενός μικρού κομματιού πίτσας με τυρί 63γρ.
Σύμφωνα με τον πίνακα ένα μικρό κομμάτι πίτσας με τυρί δίνει γύρω στις 168 θερμίδες. Το κομμάτι όμως δημοφιλών αλυσίδων πίτσας μπορεί να ξεπεράσει τα 100γρ και ενεργειακά μπορεί να φτάσει και τις 250 θερμίδες.
Αν μελετηθεί καλύτερα η σύσταση της πίτσας, μπορεί να γίνει αντιληπτό ότι μία σωστά παρασκευασμένη πίτσα, αποτελεί ένα πλήρες γεύμα, το οποίο μπορεί να καλύψει σημαντικές θρεπτικές ανάγκες, χωρίς την πρόκληση ενοχών. Εξαιτίας όμως της αυξημένης παραγωγής και της ανάγκης για μειωμένο κόστος, αρκετές εταιρίες που εμπορεύονται την πίτσα σε διάφορες μορφές π.χ. έτοιμη μαγειρεμένη, κατεψυγμένη κ.α. έχουν στραφεί σε υλικά χαμηλού κόστους, αυξημένης θερμιδικής αξίας, αυξημένης περιεκτικότητας σε αλάτι και λίπος αλλά και σε φυτικά έλαια αμφιβόλου ποιότητας. Εδώ είναι το σημείο προβληματισμού όσων αφορά τις διάφορες παθήσεις. Ας δούμε όμως πώς μπορεί να προσεγγίσει ένας ασθενής το πρόβλημα χωρίς να βρεθεί σε δύσκολη θέση.
ΥΠΕΡΤΑΣΗ
Τα άτομα με υπέρταση είναι αλήθεια ότι πρέπει να είναι αρκετά προσεκτικά στην κατανάλωση του αλατιού. Έρευνα έδειξε ότι υπάρχουν πίτσες στο εμπόριο οι οποίες μπορεί να περιέχουν 3 φορές την ημερήσια συνιστώμενη ποσότητα σε αλάτι. Η αλήθεια είναι ότι δεν δημιουργεί ιδιαίτερη εντύπωση, αν αναλογισθεί κανείς πόσα συστατικά πλούσια σε αλάτι εμπεριέχονται μέσα στην πίτσα. Με μία γρήγορη ματιά, αλάτι μπορεί να βρεθεί στο ζυμάρι, το τυρί, τα αλλαντικά, τις έτοιμες σάλτσες ντομάτας, τις πίκλες κ.α Σε περίπτωση λοιπόν που βρίσκεστε σε πιτσαρία και επιθυμείτε να φάτε πίτσα καλό είναι να ακολουθείστε τα παρακάτω βήματα:
ΥΠΟΛΙΠΙΔΑΙΜΙΚΗ ΔΙΑΤΑ
Τα άτομα στα οποία ζητείται να ακολουθήσουν διατροφή χαμηλή σε λιπαρά, τις περισσότερες φορές δεν χρειάζεται να προσέχουν μόνο τα λιπαρά αλλά και το αλάτι. Για το αλάτι έγινε ήδη αναφορά στην προηγούμενη ενότητα. Για τα λιπαρά η καλύτερη λύση είναι να μειωθούν τα πολύ επεξεργασμένα κρεατικά δηλαδή τα αλλαντικά και να μην χρησιμοποιούνται τυριά πλούσια σε λίπος. Βάση αυτής της σύστασης μπορούν να γίνουν οι εξής προσεγγίσεις;
Οι διαβητικοί είναι μία ιδιαίτερη ομάδα ασθενών, οι οποίοι εκτός από το είδος και την ποσότητα του υδατάνθρακα που καταναλώνουν, πρέπει να προσέχουν επίσης το βάρους τους, τα λιπαρά και το αλάτι. Για το λίπος και το αλάτι ήδη έγινε αναφορά. Για τον υδατάνθρακα, η καλύτερη προσέγγιση είναι να ζητήσουν λεπτό ζυμάρι, ολικής άλεσης. Όταν βρίσκονται σε εστιατόριο καλό είναι να φροντίσουν πάντα να υπάρχει σαλάτα. Επίσης συστήνεται να αποφύγουν τα ψωμάκια με τα ντιπ βουτύρου που προσφέρονται στην αρχή, και στην περίπτωση που θέλουν κάποιο ορεκτικό να προτιμήσουν κάποιο ψητό λαχανικό.
ΚΟΙΛΙΟΚΑΚΗ
Το βασικό πρόβλημα που συναντούν οι ασθενείς με κοιλιοκάκη είναι στο ζυμάρι της πίτσας. Το συγκεκριμένο πρόβλημα μπορεί να αντιμετωπισθεί είτε παραγγέλλοντας έτοιμες ζύμες φτιαγμένες για άτομα με κοιλιοκάκη, είτε παρασκευάζοντας στο σπίτι πίτσα με αλεύρι χωρίς γλουτένη. Στο ίντερνετ υπάρχουν πια αρκετές συνταγές που αφορούν την παρασκευή του συγκεκριμένου είδους ζυμαριού.
Στην γέμιση δεν υπάρχει ιδιαίτερο θέμα, απλά μπορεί να χρειαστεί μία επιπλέον προσοχή στα αλλαντικά που προστίθενται. Καλό είναι σε οποιοδήποτε έτοιμο συστατικό να διαβάζονται τα συστατικά ώστε να μην υπάρχει προσθήκη πηγής γλουτένης.
ΑΤΟΜΑ ΣΕ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΑΠΩΛΕΙΑΣ ΒΑΡΟΥΣ
Οι συστάσεις για τα άτομα που βρίσκονται σε πρόγραμμα αδυνατίσματος λίγο έως πολύ περιλαμβάνουν αρκετές πληροφορίες από τα παραπάνω. Για παράδειγμα:
Είναι αλήθεια ότι ορισμένες πίτσες του εμπορίου μπορεί να αποβούν ιδιαίτερα επιβλαβείς για την υγεία αν καταναλωθούν σε μεγάλη ποσότητα. Από την άλλη, οι ίδιες οι εταιρίες έχουν ευαισθητοποιηθεί ως ένα βαθμό και έχουν ξεκινήσει να παράγουν πίτσες πιο θρεπτικές και λιγότερο επιβλαβείς. Προτείνεται η ανάγνωση των ετικετών. Σε περίπτωση που χρειάζεται ένα άτομο να προσέχει την κατανάλωση του συγκεκριμένου τροφίμου, το μόνο που χρειάζεται είναι να αποκτήσει στρατηγική και το πρόβλημα ως ένα βαθμό λύνεται.
Ενδεικτική συνταγή πίτσας μπορείτε να βρείτε εδώ.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Για να προσεγγιστεί σωστά το θέμα, πρέπει να αναλύσουμε τι είναι η πίτσα. Όπως είναι γνωστό, η πίτσα αποτελείται από μαγειρεμένη ζύμη, στην οποία έχουν προστεθεί διάφορα μείγματα λαχανικών, τυριών και αλλαντικών. Οπότε, ανάλογα με την πάθηση, αυτό που ρυθμίζεται είναι το μείγμα το ζυμαριού και στην συνέχεια η γέμιση που προστίθεται από πάνω.
Μερικές κατηγορίες ατόμων που έρχονται σε δύσκολη θέση όταν τους σερβιριστεί μία πίτσα είναι αυτά που βρίσκονται σε πρόγραμμα απώλειας βάρους, οι διαβητικοί, οι υπερτασικοί, τα άτομα με καρδιαγγειακές παθήσεις, τα άτομα με κοιλιοκάκη κ.α. Παρακάτω θα αναφερθούν μερικές προσεγγίσεις τόσο σε επίπεδο εστιατορίου, όσο και σε επίπεδου σπιτιού ώστε να ξεπεραστεί το πρόβλημα και να μπορέσουν και αυτά τα άτομα να απολαύσουν την αγαπημένη τους πίτσα.
ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ
Πριν αναλυθεί η διατροφική προσέγγιση καλό είναι να αναφερθούν μερικά ιστορικά στοιχεία. Φαγητά παρόμοια με την πίτσα καταγράφονται από την νεολιθική περίοδο. Οι αρχαίοι Έλληνες συμπλήρωναν τον ψωμί τους με λάδι, βότανα όπως το κρεμμύδι και το σκόρδο, τυρί. Η πίτσα που πλησιάζει την μορφή που είναι γνωστή σήμερα δημιουργήθηκε στην Νάπολη 18 ο -19 ο αι. Το ζυμάρι της Ιταλικής πίτσας είναι λεπτό και τα συστατικά της γέμισης αρκετά λιτά. Το παχύ ζυμάρι και η πλούσια σε λιπαρά γέμιση προέρχονται από την Αμερική και τον Καναδά.
Η αυθεντική Ιταλική πίτσα, όπως αναφέρθηκε, έχει λεπτό ζυμάρι, σάλτσα ντομάτας, τοπική μοτσαρέλλα. Άλλες αυθεντικές ιταλικές συνταγές περιέχουν ζαμπόν, μανιτάρια, αγκινάρα κλπ. Άλλα τυριά που έχουν προστεθεί είναι το προβολόνε, το πεκορίνο, η ρικότα. Οι Αμερικάνικες προσεγγίσεις είναι αρκετά πιο θερμιδογόνες και παχυντικές. Τα συστατικά της γέμισης περιέχουν επιπλέον συστατικά όπως το μπέικον, τα λουκάνικα και το κοτόπουλο.
ΘΡΕΠΤΙΚΗ ΑΞΙΑ - ΘΕΜΑΤΑ ΥΓΕΙΑΣ
Η θρεπτικά αξία της πίτσας ποικίλει ανάλογα με το ζυμάρι, τα συστατικά που προστίθενται, την μέθοδο μαγειρέματος, το μέγεθος του κομματιού της πίτσας. Ο πίνακας δείχνει τα συστατικά ενός μικρού κομματιού πίτσας με τυρί 63γρ.
Σύμφωνα με τον πίνακα ένα μικρό κομμάτι πίτσας με τυρί δίνει γύρω στις 168 θερμίδες. Το κομμάτι όμως δημοφιλών αλυσίδων πίτσας μπορεί να ξεπεράσει τα 100γρ και ενεργειακά μπορεί να φτάσει και τις 250 θερμίδες.
Αν μελετηθεί καλύτερα η σύσταση της πίτσας, μπορεί να γίνει αντιληπτό ότι μία σωστά παρασκευασμένη πίτσα, αποτελεί ένα πλήρες γεύμα, το οποίο μπορεί να καλύψει σημαντικές θρεπτικές ανάγκες, χωρίς την πρόκληση ενοχών. Εξαιτίας όμως της αυξημένης παραγωγής και της ανάγκης για μειωμένο κόστος, αρκετές εταιρίες που εμπορεύονται την πίτσα σε διάφορες μορφές π.χ. έτοιμη μαγειρεμένη, κατεψυγμένη κ.α. έχουν στραφεί σε υλικά χαμηλού κόστους, αυξημένης θερμιδικής αξίας, αυξημένης περιεκτικότητας σε αλάτι και λίπος αλλά και σε φυτικά έλαια αμφιβόλου ποιότητας. Εδώ είναι το σημείο προβληματισμού όσων αφορά τις διάφορες παθήσεις. Ας δούμε όμως πώς μπορεί να προσεγγίσει ένας ασθενής το πρόβλημα χωρίς να βρεθεί σε δύσκολη θέση.
ΥΠΕΡΤΑΣΗ
Τα άτομα με υπέρταση είναι αλήθεια ότι πρέπει να είναι αρκετά προσεκτικά στην κατανάλωση του αλατιού. Έρευνα έδειξε ότι υπάρχουν πίτσες στο εμπόριο οι οποίες μπορεί να περιέχουν 3 φορές την ημερήσια συνιστώμενη ποσότητα σε αλάτι. Η αλήθεια είναι ότι δεν δημιουργεί ιδιαίτερη εντύπωση, αν αναλογισθεί κανείς πόσα συστατικά πλούσια σε αλάτι εμπεριέχονται μέσα στην πίτσα. Με μία γρήγορη ματιά, αλάτι μπορεί να βρεθεί στο ζυμάρι, το τυρί, τα αλλαντικά, τις έτοιμες σάλτσες ντομάτας, τις πίκλες κ.α Σε περίπτωση λοιπόν που βρίσκεστε σε πιτσαρία και επιθυμείτε να φάτε πίτσα καλό είναι να ακολουθείστε τα παρακάτω βήματα:
- Φροντίστε να έχετε σαλάτα πράσινη χωρίς σως με μαγιονέζα και μουστάρδα.
- Μην καταναλώσετε πάνω από 2 κομμάτια
- Προτιμήστε τις πιο μεσογειακές πίτσες, με αρκετά λαχανικά, καθόλου αλλαντικά και προσεγμένη ποσότητα σε τυρί.
- Επιλέξτε λεπτό ζυμάρι.
- Προσέχοντας το αλάτι στο ζυμάρι.
- Αποφεύγοντας την χρήση έτοιμου τοματοπολτού και φτιάχνοντας δική σας σάλτσα.
- Χρησιμοποιώντας νόστιμα μυρωδικά στην σάλτσα π.χ. βασιλικό, σκόρδο, ρίγανη.
- Χρησιμοποιώντας αρκετά λαχανικά π.χ. πιπεριές, μανιτάρια, αγκινάρες, κουνουπίδι, μελιτζάνες, κολοκύθια κ.λ.π. Ειδικά τα μανιτάρια είναι εξαιρετικό υποκατάστατο πρωτεΐνης.
- Αποφεύγοντας τα αλλαντικά. Ίσως λίγη γαλοπούλα να είναι ανεκτή, αλλά δεν παύει να έχει αλάτι. Καλύτερα αντί για αλλαντικό να βάλετε ψητό κοτόπουλο.
- Επιλέγοντας τυριά χαμηλά σε λιπαρά και αλάτι. Προσοχή στην ποσότητα.
- Χρησιμοποιώντας γιαούρτι και αβοκάντο.
ΥΠΟΛΙΠΙΔΑΙΜΙΚΗ ΔΙΑΤΑ
Τα άτομα στα οποία ζητείται να ακολουθήσουν διατροφή χαμηλή σε λιπαρά, τις περισσότερες φορές δεν χρειάζεται να προσέχουν μόνο τα λιπαρά αλλά και το αλάτι. Για το αλάτι έγινε ήδη αναφορά στην προηγούμενη ενότητα. Για τα λιπαρά η καλύτερη λύση είναι να μειωθούν τα πολύ επεξεργασμένα κρεατικά δηλαδή τα αλλαντικά και να μην χρησιμοποιούνται τυριά πλούσια σε λίπος. Βάση αυτής της σύστασης μπορούν να γίνουν οι εξής προσεγγίσεις;
- Χρήση ελαιολάδου τόσο στην ζύμη, όσο και στην γέμιση.
- Χρήση άλλων τροφίμων πλούσιων σε πολυακόρεστα και μονοακόρεστα όπως οι ξαρμυρισμένες ελιές, το αβοκάντο, το ταχίνι.
- Χρήση τυριών χαμηλών σε λιπαρά ή μικρότερη ποσότητα από τα πιο πλούσια σε λίπος.
- Χρήση μεσογειακών γεύσεων.
- Εμπλουτισμός της γέμισης με λαχανικά: κολοκύθια, μελιτζάνες κ.λπ.
Οι διαβητικοί είναι μία ιδιαίτερη ομάδα ασθενών, οι οποίοι εκτός από το είδος και την ποσότητα του υδατάνθρακα που καταναλώνουν, πρέπει να προσέχουν επίσης το βάρους τους, τα λιπαρά και το αλάτι. Για το λίπος και το αλάτι ήδη έγινε αναφορά. Για τον υδατάνθρακα, η καλύτερη προσέγγιση είναι να ζητήσουν λεπτό ζυμάρι, ολικής άλεσης. Όταν βρίσκονται σε εστιατόριο καλό είναι να φροντίσουν πάντα να υπάρχει σαλάτα. Επίσης συστήνεται να αποφύγουν τα ψωμάκια με τα ντιπ βουτύρου που προσφέρονται στην αρχή, και στην περίπτωση που θέλουν κάποιο ορεκτικό να προτιμήσουν κάποιο ψητό λαχανικό.
ΚΟΙΛΙΟΚΑΚΗ
Το βασικό πρόβλημα που συναντούν οι ασθενείς με κοιλιοκάκη είναι στο ζυμάρι της πίτσας. Το συγκεκριμένο πρόβλημα μπορεί να αντιμετωπισθεί είτε παραγγέλλοντας έτοιμες ζύμες φτιαγμένες για άτομα με κοιλιοκάκη, είτε παρασκευάζοντας στο σπίτι πίτσα με αλεύρι χωρίς γλουτένη. Στο ίντερνετ υπάρχουν πια αρκετές συνταγές που αφορούν την παρασκευή του συγκεκριμένου είδους ζυμαριού.
Στην γέμιση δεν υπάρχει ιδιαίτερο θέμα, απλά μπορεί να χρειαστεί μία επιπλέον προσοχή στα αλλαντικά που προστίθενται. Καλό είναι σε οποιοδήποτε έτοιμο συστατικό να διαβάζονται τα συστατικά ώστε να μην υπάρχει προσθήκη πηγής γλουτένης.
ΑΤΟΜΑ ΣΕ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΑΠΩΛΕΙΑΣ ΒΑΡΟΥΣ
Οι συστάσεις για τα άτομα που βρίσκονται σε πρόγραμμα αδυνατίσματος λίγο έως πολύ περιλαμβάνουν αρκετές πληροφορίες από τα παραπάνω. Για παράδειγμα:
- Η λεπτή ζύμη ολικής άλεσης μπορεί να μειώσει αρκετά το θερμιδικό περιεχόμενο της πίτσας.
- Καλό είναι να επιλέγεται πίτσα χορτοφαγική ή μεσογειακού τύπου. Η φέτα σε γενικές γραμμές έχει λιγότερες θερμίδες από την παρμεζάνα.
- Συστήνεται επίσης να αποφεύγονται τα αλλαντικά τύπου λουκάνικου και μπέικον και να προτιμάται η γαλοπούλα.
- Επίσης καλό είναι να υπάρχει πάντα συνοδεία σαλάτας μεσογειακού τύπου, χωρίς σως μαγιονέζας και να αποφεύγουν τα συνοδευτικά ψωμάκια.
- Από ορεκτικά συστήνονται τα ψητά λαχανικά.
- Από ποσότητα καλό είναι να μην καταναλώνονται πάνω από 2 κομμάτια.
Είναι αλήθεια ότι ορισμένες πίτσες του εμπορίου μπορεί να αποβούν ιδιαίτερα επιβλαβείς για την υγεία αν καταναλωθούν σε μεγάλη ποσότητα. Από την άλλη, οι ίδιες οι εταιρίες έχουν ευαισθητοποιηθεί ως ένα βαθμό και έχουν ξεκινήσει να παράγουν πίτσες πιο θρεπτικές και λιγότερο επιβλαβείς. Προτείνεται η ανάγνωση των ετικετών. Σε περίπτωση που χρειάζεται ένα άτομο να προσέχει την κατανάλωση του συγκεκριμένου τροφίμου, το μόνο που χρειάζεται είναι να αποκτήσει στρατηγική και το πρόβλημα ως ένα βαθμό λύνεται.
Ενδεικτική συνταγή πίτσας μπορείτε να βρείτε εδώ.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- History of pizza https://en.wikipedia.org/wiki/History_of_pizza
- Pizza https://en.wikipedia.org/wiki/Pizza
0 comments:
Δημοσίευση σχολίου